Menu

Home Page / Blog

Balkon
İskele Blog 08 May 2020
Rumeysa Boz

Balkon

Evde olduğumuz şu günlerde kimimizin kıymetini çok daha iyi anladığı, kimimizin de yokluğunu derinden hissettiği balkon konusunda yazmaya uzun zaman önce karar vermiştim. Geçen pazar, iki haftadır evden çıkmadığımı ve sokağa çıkma yasağının bitmesi için saatleri saydığımı fark ettim. Duvarların üzerime üzerime geldiği, nefes almakta zorlandığım sırada balkona koştum. Rüzgarın yüzüme çarpması nefes almamı kolaylaştırdı. O an, yazmak için seçtiğim konu içime daha çok sindi.

CNN Travel

Balkon; Antik Yunan’dan günümüze, coğrafyadan coğrafyaya kullanım sıklığı, boyutları ve yüklendiği anlam değişse de varlığını sürdürmeye devam etmiştir. Çok uzun zamandan beri farklı amaçlarla da olsa iletişimin bir parçasıdır.

Balkon; Shakespeare’in ünlü eseri Romeo ve Juliet’te sevgililerin buluşma noktası, Kraliçe Elizabeth’in Buckingham Sarayı’ndan halkı ile mutlu haberlerini paylaştığı yegane mekan… Yaz akşamlarında sevdiklerimizle uzun sohbetlerin edildiği yer. Müezzinler mahalleliyi namaza balkondan davet ediyorken; Papa ise meydandaki cemaatine balkondan sesleniyor. Ayrıca son üç ayda balkonun yeni bir işlevini keşfettik. Komşularımızla birbirimize balkondan destek olup, hep birlikte şarkı söyleyebiliyoruz. Son olarak belirtmeliyim ki balkonlar, politikacılar için her zaman ilgi çekici mekanlar olmuştur.

Balkon konuşması, Vatican Media

Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü’nde1 balkon; bir binanın üst katlarından dışarıya doğru çıkmış, önü ve yanları korkulukla çevrili yer olarak tanımlanıyor. Balkona dair buna benzer pek çok tanım var ama benim favorim Rem Kolhaas’ın balkon tanımı: “Kamusal ve özel alanların, içerisi ile dışarının sınırında, kimi zaman patlayıcı olan deneylerin yapıldığı bir laboratuvar.”

Geçiş mekanı olan balkonlar, aynı zamanda pek çok sanatçı için ilham veren bir alan olmuştur. Gülsün Karamustafa’nın İstanbul Palas ve Balkon2 işlerinde figürleri balkonda görmekteyiz. Lebriz Rona geçen yılki “Balkon var mı?” sergisinde balkonu, mimaride hem estetik bir unsur, hem de yaşamsal ihtiyaçlara göre şekillenen joker bir mekân parçası olarak tanımlamıştır. Rona bu sergisinde, insanın sosyal bir varlık olması nedeniyle, güvenlik ve mahremiyeti de gözeterek, dışarı açılma ihtiyacından bahsediyor. Balkondan bakmayı seven bir diğer sanatçımız olan Orhan Pamuk ise, Balkon3 ismini verdiği sergide Aralık 2012-Nisan 2013 tarihleri arasında İstanbul’daki evinin balkonundan çektiği fotoğrafları sergilemişti.

Sokakta tüm olan bitene hakim olmakla oyunda daha iyi bir bakış açısının olup oyuna hakim olmak arasında çok da büyük bir fark olmasa gerek.

Balkonlar bulunduğu konum itibariyle içindekilere farklı bir perspektif sunuyor. İstanbul’da batı cephesindeki balkonlarda turuncudan pembeye pek çok renkle güneşin batışı, doğu cephesindeki balkonlarda ise dolunay seyredilebiliyor.

İskele, Rumeysa Boz.

Avrupa’da önceleri sadece aristokratlar balkonlar aracılığıyla hava ve ışığa erişebiliyorken, Baron Housman’ın yeni kent planlamasıyla burjuvazi de balkonla tanıştı. 20. yüzyılda yapılan sosyal konutlarla beraber toplumun daha geniş bir kesimi farklı ölçeklerle de olsa balkonlar aracılığıyla hava ve ışıkla buluştu.

Özellikle Türkiye’deki yeni yapı tipojilerinde Fransız balkonun hakim olmasıyla, yapılar sokağa yaklaştı. Bu sokaklardaki boşluğu azalttı. Oysa alışılagelmiş balkonlarla kamusal alandaki boşluk artıyordu.

Balkonlar bulunduğu bölgenin iklim koşulları ve toplumsal yapısından hareketle farklı ihtiyaçlara cevap veriyorlar. Bu ihtiyaçlar zaman zaman turşu kavanozların depolanması, kimi zaman güneşlenme, kimi zaman bir şeyler yemek-içmek, kimi zaman çok sevilen çiçeklerin yetiştirilmesi oldu. Depolama ihtiyacı zamanla balkonların pimapen ile kapatılmasına yol açtı. Evde olduğumuz, özellikle sokağa çıkma yasağının olduğu günlerde hepimiz evimizde dışarıyla temas edebileceğimiz alanlara ne kadar ihtiyacımız olduğunu anladık.


Doğan Hasol, Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü (İstanbul, YEM Yayınları)

https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/188941

https://sanat.ykykultur.com.tr/sergiler/orhan-pamuk-balkon

https://oma.eu/projects/venice-biennale-2014-fundamentals


Rumeysa Boz. Her dönem bitirmek üzere başladığı mimarlık eğitimine -çok severek yaptığı işleri nedeniyle- 6 yıldır son sınıftan devam ediyor.

 

Similar Posts

Tarihi Metnin Mekânsal Okuması: Machiavelli vs. Nizamü’l-Mülk
Eren Can Altay İskele Blog
Tarihi Metnin Mekânsal Okuması: Machiavelli vs. Nizamü’l-Mülk

Siyaset felsefesi ve tarihi açısından Nizamü'l-Mülk'ün "Siyasetnamesi" ile Machiavelli'nin "Prens"i birçok defa karşılaştırılmıştır. Ancak bu defa, zaman üzerinden yola çıkarak tarihsel bir okuma yapılmamıştır. Tarihsel metinler, günümüzdeki bir mimarın gözünden mekânsal olarak ele alınmıştır.

Read more
Ahmet Doğu İpek’in Başımızda Siyahtan Bir Hale Sergisi Üzerine İzlenimler
Heval Zeliha Yüksel İskele Blog
Ahmet Doğu İpek’in Başımızda Siyahtan Bir Hale Sergisi Üzerine İzlenimler

Ahmet Doğu İpek’in Arter’de yer alan “Başımızda Siyahtan Bir Hâle” isimli sergisi sanatçının 2020–2022 yılları arasında farklı mecraları kullanarak ürettiği eserleri bir araya getiriyor. Heval Zeliha Yüksel, farklı duyulara ve sayısız deneyime açık olan sergiyi Ahmet Doğu İpek ile gezerek sergiye dair izlenimlerini yazdı.

Read more
Share
TR